Sztuczna inteligencja (AI) to jedna z najbardziej fascynujących i obiecujących dziedzin technologii. Chociaż pierwsze praktyczne zastosowania AI pojawiły się stosunkowo niedawno, jej początki sięgają połowy XX wieku. W tym artykule przyjrzymy się kluczowym momentom w historii sztucznej inteligencji i jej wpływowi na rozwój technologii.
Definicja sztucznej inteligencji
Sztuczna inteligencja to ogólny termin na określenie technologii umożliwiających maszynom naśladowanie ludzkich zdolności poznawczych, takich jak uczenie się i rozumowanie. Systemy AI mogą wykonywać zadania wymagające inteligencji, kiedy są odpowiednio zaprogramowane.
Najważniejsze cechy sztucznej inteligencji to m.in.:
- Uczenie maszynowe – zdolność systemów do samodzielnego uczenia się i ulepszania swojej wydajności na podstawie danych, bez jasno określonego programowania
- Rozumowanie – wyciąganie wniosków i podejmowanie decyzji w oparciu o dostępne dane
- Rozpoznawanie wzorców – identyfikowanie powtarzających się prawidłowości i struktur w zestawach danych
Skąd wziął się termin „sztuczna inteligencja”?
Termin sztuczna inteligencja został ukuty w 1955 roku przez amerykańskiego informatyka Johna McCarthy’ego. Wraz z grupą naukowców zorganizował on konferencję poświęconą maszynom inteligentnym.
Nazwa sztuczna inteligencja miała podkreślać, że choć maszyny mogą naśladować pewne aspekty ludzkiej inteligencji, to jednak pozostają sztucznymi konstruktami, a nie żywymi istotami.
Początki badań nad sztuczną inteligencją
Chociaż termin AI pojawił się w połowie XX wieku, to korzenie tej dziedziny sięgają znacznie dawniej. Już w XIX wieku pojawiły się pierwsze idee oraz praktyczne projekty maszyn naśladujących ludzką inteligencję.
Rola Alana Turinga w tworzeniu sztucznej inteligencji
Kluczową postacią był Alan Turing, brytyjski matematyk. W 1950 roku opublikował pracę „Computing Machinery and Intelligence”, w której zaproponował słynny test Turinga. Polegał on na rozmowie człowieka z maszyną i człowiekiem przez terminal tekstowy. Jeśli po 5 minutach rozmowy nie dało się odróżnić, który rozmówca jest człowiekiem, a który maszyną – oznaczało to, że maszyna przeszła test, wykazując cechy inteligencji.
Turing jako jeden z pierwszych zadał fundamentalne pytanie: „Czy maszyny mogą myśleć?”. Jego praca zainspirowała pokolenia badaczy AI do stworzenia maszyn, które mogłyby przejść ten test.
Pierwsza sztuczna inteligencja: ELIZA
W 1966 roku Joseph Weizenbaum, profesor MIT, stworzył program komputerowy o nazwie ELIZA, uznawany za pierwszy system sztucznej inteligencji.
Celem ELIZY była symulacja rozmowy z psychoterapeutą. Program analizował wpisywane przez użytkownika zdania i wyszukiwał w nich kluczowe słowa, na które reagował odpowiednimi pytaniami i komentarzami.
Na przykład na stwierdzenie „Martwię się o egzaminy” ELIZA mogła odpowiedzieć „Czemu martwisz się o egzaminy?”. ELIZA nie rozumiała jednak znaczenia wypowiedzi, a jedynie mechanicznie reagowała na pewne słowa i frazy.
Mimo to, wielu rozmówców było przekonanych, że ELIZA zachowuje się inteligentnie. Ukazało to potencjał, ale i ograniczenia ówczesnej AI. Program Weizenbauma zainspirował badaczy do udoskonalania zdolności maszyn do prowadzenia konwersacji.
Rozwój sztucznej inteligencji po ELIZA
W kolejnych dekadach AI nabierała coraz większych możliwości dzięki postępom w mocy obliczeniowej komputerów i metod uczenia maszynowego.
Przełomowe osiągnięcia obejmowały m.in.:
- 1997 – komputer Deep Blue firmy IBM pokonuje mistrza szachów Garriego Kasparowa
- 2011 – system Watson firmy IBM wygrywa quiz telewizyjny Jeopardy!
- 2016 – program AlphaGo firmy DeepMind wygrywa z mistrzem gry Go Lee Sedolem
- 2020 – system GPT–3 firmy OpenAI generuje teksty, które trudno odróżnić od ludzkich
Obecnie sztuczna inteligencja znajduje szerokie zastosowanie w wielu dziedzinach:
- tłumaczenia maszynowe
- rozpoznawanie i synteza mowy
- rekomendacje produktów i treści
- diagnoza medyczna
- transport autonomiczny
Eksperci przewidują dalszy gwałtowny rozwój AI w nadchodzących latach. Niesie to obietnicę wielu ułatwień w życiu ludzi, ale też obawy dotyczące np. automatyzacji miejsc pracy. Kluczowe będzie odpowiedzialne korzystanie z dobrodziejstw sztucznej inteligencji przy jednoczesnym minimalizowaniu potencjalnych zagrożeń.
Sztuczna inteligencja ma już ponad półwieczną historię, sięgającą pionierskich prac Alan Turinga i pierwszych programów takich jak ELIZA. Chociaż wciąż daleko jej do ludzkiej inteligencji, to jej rozwój w ostatnich dekadach jest niezwykle imponujący. Z każdym rokiem AI staje się coraz bardziej zaawansowana i wpływa na coraz więcej aspektów naszego życia.
Komentarze